Hoewel dit prentenboek zich voornamelijk focust op de psychologische effecten van voorlezen, is het belangrijk ook stil te staan bij de talige en communicatieve voordelen die voorlezen biedt voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Voorlezen vormt immers een rijke en laagdrempelige vorm van taalstimulatie, met impact op verschillende componenten van taalverwerving.

• Taal- en leesontwikkeling De kinderen leren woorden kennen, maar bv. ook klanken en intonatie. Ze ontdekken op welke manier zinnen en verhalen worden opgebouwd. Welke lengte, snelheid en ritme er gegeven wordt aan een zin. Hoe de woordkeuze de sfeer van een verhaal mee beïnvloedt. (Van Riet, 2005) (Schram, 2011)

• Door de aanwezigheid van boeken en voorleesmomenten, wordt lezen ook genormaliseerd, gestimuleerd en bereikbaar voor de kinderen. Zorg dat de kinderen een eigen boekenrek hebben zodat ze zelf boeken kunnen nemen en/of vragen om voorgelezen te worden. Als de omgeving zelf ook frequent leest, zal het kind dit gedrag kopiëren. (Van Riet, 2005)

• Het luister- en concentratievermogen van het kind wordt gestimuleerd doordat deze de aandacht moet houden bij het verhaal en zich focust op wat er verteld en getoond wordt. Het is echter geen probleem wanneer een kind halverwege een verhaal afhaakt. Het belangrijkste is dat het leuk blijft. Hoe meer er wordt voorgelezen, des te beter kinderen zich zullen concentreren en luisteren naar het verhaal. (Fret, 2022)

• Uit de verhalen zal een kind ook communicatievaardigheden Zoals de communicatieve kaders: verzender, ontvanger en de boodschap zelf. Het onderscheid leren maken tussen hoofd- en bijzaak, ze denken kritisch na en leren hun mening geven over het verhaal. (Van Riet, 2005)

Bovenstaande opsomming bevat de meest voor de hand liggende voordelen. Er zijn echter nog meer aspecten, zoals het vertrouwd raken met de beeldcultuur, wiskundige ontwikkeling, de ontwikkeling van creativiteit… maar deze zullen we binnen dit kader niet verder uitdiepen. (Kwant, 2011)

WAT

Een veilige hechting is noodzakelijk om te leren je eigen emoties te reguleren, een breder tolerantievenster op te bouwen,  moeilijke ervaringen in groeimogelijkheden te transformeren, positief om te gaan met de eigen gevoelens… M.a.w. zeer belangrijk om als volwassene een gebalanceerd en rijk gevoelsleven te ontwikkelen. (MacNamara, 2024)

HOE

Een veilige hechting komt tot stand door de nabijheid van minimum één zorgfiguur die instaat voor emotionele veiligheid en geborgenheid. (MacNamara, 2024)

IN HET KADER VAN VOORLEZEN

Voorlezen is een interactiemoment. Het kind stelt vragen, je praat samen over de tekeningen etc. Dit kan de emotionele band tussen de voorlezer / ouder en het kind verstevigen. (Fret, 2022) (Kwant, 2011)

WAT

In plaats van de focus te leggen op het probleem of de oorzaak ervan, richt je je op mogelijke oplossingen of op het toewerken naar een gewenste situatie.

HOE

Kinderen kunnen hun probleemoplossende vaardigheden oefenen en verbeteren wanneer ze de gelegenheid krijgen om verschillende oplossingen voor problemen te bespreken. (Fret, 2022) (Kwant, 2011)

IN HET KADER VAN VOORLEZEN

Bij interactief voorlezen – waarbij het prentenboek wordt voorgelezen en er tussendoor vragen worden gesteld – worden kleuters gestimuleerd om creatief na te denken en zelf mogelijke oplossingen aan te reiken. (Catrysse, 2023) (Torbeyns, 2023)

WAT

Omgaan met andere mensen vraagt begrip van de sociale wereld. Welke bedoelingen, gevoelens, wensen, gedachten, overtuigingen .. hebben mensen.

Jonge kinderen bevinden zich daarbovenop in een tweeledig proces: Enerzijds bouwen ze sociale interactie op met hun omgeving. Anderzijds zijn ze volop bezig met de ontwikkeling van hun eigen ik en persoonlijkheid. (Malfait, 2012)

HOE

Kinderen ontwikkelen hun sociaal-emotionele vaardigheden hoofdzakelijk op basis van hun eigen sociale ervaringen, in interactie met ouders, broers en zussen, leeftijdsgenoten en andere verzorgers. (Malfait, 2012)

IN HET KADER VAN VOORLEZEN

Fictieve karakters leveren ook een substantiële bijdrage. Deze zijn namelijk vrij van vooroordelen uit de werkelijkheid. Kennismaken met andermans emoties in een fictieve wereld voelt namelijk veilig aan. Het is ‘toch niet echt.’

Door verhalen leren kinderen verbanden leggen tussen het verhaal en hun eigen realiteit. Ze krijgen meer inzicht in hun eigen gevoelsleven en leren ook de emoties van anderen beter te begrijpen. (Malfait, 2012)

WAT

Er is iets gebeurd, of er staat iets te gebeuren. Het kind voelt aan alles dat er iets gaande is, maar begrijpt het niet helemaal. Ook mama en papa, die normaal instaan voor de emotieregulatie van het jonge kind, zijn gespannen. Niet voor niets wordt vaak gezegd dat kinderen voelsprieten hebben. (Kwant, 2011)

HOE

Door samen te lezen over dat specifiek thema open je de ruimte voor het kind om gevoelens te herkennen en benoemen. De veilige context van het verhaal dient als brug tussen de gebeurtenissen en de beleving van het kind. De volwassene is het steunpunt die met rust en duidelijke taal eventuele vragen beantwoordt.

(Van Riet, 2005)

IN HET KADER VAN VOORLEZEN

Boeken bevatten informatie over heel wat uiteenlopende onderwerpen die een kind kan helpen om indrukken van specifieke gebeurtenissen uit de eigen leefwereld te verwerken. De kleuter zal zich hierdoor ook minder alleen voelen in zijn of haar situatie. Denk aan het overlijden van een huisdier of een verslaving binnen het gezin.

Verder kunnen prentenboeken ook proactief ingezet worden ter voorbereiding van een spannende verandering, bv. verhuizen, broertje of zusje op komst, scheiding …

(Kwant, 2011)

WAT

Kleuters hun wereld is gevuld met prikkels, een wereld waar zij zich in proberen ontwikkelen. Ze hebben nog niet de vaardigheden om hun spanningsniveau te herkennen of reguleren. Daardoor worden ze soms druk, vermoeiend of prikkelbaar. Hun omgeving die instaat voor hun emotieregulatie dient hen voldoende momenten van rust en ontspanning aan te bieden. Ontspanning is geen luxe, maar een noodzaak voor de emotionele én cognitieve ontwikkeling van een kind. (MacNamara, 2024)

HOE

Ontspanning bij kleuters ontstaat niet vanzelf: het vraagt begeleiding en een veilige, voorspelbare context. Verlaag het tempo, voorzie vaste rituelen en zachte stemmen (zintuigelijke rust) … om het kind tot rust te laten komen. Ook het gezamenlijk  rustgevende momenten beleven helpt om spanning te ontladen en het gevoel van veiligheid te versterken. (MacNamara, 2024)

IN HET KADER VAN VOORLEZEN

Voorlezen is een perfect voorbeeld van een rustgevend moment. Zeker als het wordt voorzien in een vast ritueel, zoals het slaapmoment of na een drukke activiteit. Het biedt structuur, nabijheid en een gedeeld moment van aandacht. Prentenboeken met een rustig verloop, herhaling, zachte illustraties en een kalme verteltoon kunnen helpen om het kind in een lagere arousal te brengen. (Kwant, 2011)